Chwaliszewo – od wyspy po nową dzielnicę z historią
Chwaliszewo to jedno z tych miejsc w Poznaniu, które kryją w sobie warstwy historii. Dziś trudno wyobrazić sobie, że ta część miasta była kiedyś wyspą otoczoną nurtem Warty. Dawniej tętniło tu życie handlowe, a wąskie uliczki pełne były spichlerzy, warsztatów rzemieślniczych i tawern. Nazwa Chwaliszewo pojawia się w dokumentach już w średniowieczu i przez wieki była synonimem bogactwa oraz handlowej aktywności miasta.
Wyjątkowe położenie pomiędzy odnogami Warty sprawiało, że miejsce to miało strategiczne znaczenie. Znajdowały się tu przystanie i nabrzeża, gdzie cumowały barki z towarem. Most Chwaliszewski, który łączył wyspę z główną częścią miasta, był jedną z najważniejszych przepraw w regionie. To właśnie tędy wiódł szlak handlowy, a także droga królewska, którą podążali władcy zmierzający do Poznania. Przez stulecia konstrukcja była wielokrotnie odbudowywana – niszczyły ją zarówno powodzie, jak i działania wojenne. Najbardziej znana, stalowa wersja mostu z końca XIX wieku została rozebrana w latach sześćdziesiątych XX wieku, gdy przystąpiono do regulacji rzeki.
Dawne Chwaliszewo nazywano poznańską Wenecją. Nie bez powodu – labirynt kanałów, drewniane kładki i mosty tworzyły wyjątkowy klimat. Woda była nieodłącznym elementem codzienności mieszkańców. W kronikach miejskich można znaleźć opisy spławów drewna, odpustów i festynów, które odbywały się nad brzegiem rzeki. Handel kwitł, a na targowiskach można było spotkać nie tylko mieszkańców Poznania, ale i kupców z odległych stron.
XIX wiek przyniósł wielkie zmiany. Władze miasta podjęły decyzję o regulacji Warty i zasypaniu niektórych odnóg rzeki, co miało uchronić miasto przed powodziami i stworzyć nowe tereny pod zabudowę. Zniknęły kanały, a wraz z nimi malowniczy charakter Chwaliszewa. Z dawnej wyspy została część zabudowy, wciśnięta w strukturę miasta. Po wojnie dzielnica mocno ucierpiała – wiele kamienic zostało zniszczonych, a odbudowa była fragmentaryczna i pozbawiona spójnej koncepcji.
Dziś Chwaliszewo przeżywa drugą młodość. Rewitalizacja i nowoczesne inwestycje sprawiają, że ta część Poznania staje się modnym miejscem do życia. Wzdłuż ulic pojawiają się kawiarnie, restauracje i apartamenty, które łączą współczesną architekturę z zachowanymi elementami dawnej zabudowy. Mimo że nie ma już kanałów i drewnianych mostów, układ ulic wciąż zdradza średniowieczny rodowód. Spacerując po Chwaliszewie, można odnaleźć ślady dawnego klimatu – fragmenty brukowanych ulic, stare portale kamienic, a przede wszystkim świadomość, że była to niegdyś wyspa tętniąca życiem.
Historia Chwaliszewa to opowieść o zmianach, które przeszło miasto. To także przykład, jak dawna tkanka urbanistyczna może znaleźć nowe życie, nie tracąc przy tym swojej tożsamości. Dziś to miejsce warto odwiedzić nie tylko ze względu na jego położenie nad Wartą i bliskość Starego Rynku, ale też po to, by poczuć historię wpisaną w mury kamienic i układ ulic. Kiedyś było sercem wodnego Poznania – dziś staje się symbolem miasta, które potrafi łączyć przeszłość z nowoczesnością.
