Jeżyce – od średniowiecznej wsi do jednej z najmodniejszych dzielnic Poznania. Historia miejsca, które odradza się na naszych oczach

Średniowieczna wieś u wrót miasta

Jeżyce – podobnie jak inne wsie okalające średniowieczny Poznań – pełniły ważną rolę gospodarczego zaplecza miasta. Dzięki żyznym gle­bom i pracowitości mieszkańców, wieś była zamożna i przynosiła miastu znaczne dochody. Jej owalny kształt, charakterystyczny dla średniowiecznych osad, zachował się w układzie ulic do dziś, a główna oś osady biegła wzdłuż dzisiejszej ul. Kościelnej.

Tragiczny zwrot w historii Jeżyc nastąpił na początku XVIII wieku. Wojna północna przyniosła dewastację i niemal całkowite wyludnienie wsi, a wkrótce potem, w latach 1708–1710, wybuchła epidemia dżumy, która dopełniła zniszczeń.

Bamberowie ratują Jeżyce

Ratunkiem dla podupadłej osady okazała się decyzja o sprowadzeniu osadników z Bambergu. W pierwszej połowie XVIII wieku przybyli tu pracowici katoliccy koloniści z południowych Niemiec, którzy z niezwykłą determinacją odbudowali gospodarstwa i zaczęli tworzyć nowe domy – głównie przy dzisiejszej ulicy Dąbrowskiego i jej południowych odnogach. To właśnie Bambrzy dali impuls do odrodzenia się Jeżyc i zaszczepili w krajobrazie dzielnicy wiele kulturowych i architektonicznych śladów.

Przedmieście z wielkim potencjałem

W drugiej połowie XIX wieku Jeżyce stały się bogatym przedmieściem Poznania. Duże znaczenie miała budowa dworca kolejowego (1846–1848) oraz zupełnie przypadkowe otwarcie Ogrodu Zoologicznego. Jednak dalszy rozwój wstrzymywały ograniczenia związane z bliskością twierdzy Poznań. Duże obszary Jeżyc znajdowały się w tzw. rejonach fortecznych, gdzie obowiązywały restrykcyjne normy budowlane – dopuszczano jedynie lekką, łatwą do rozbiórki zabudowę drewnianą i szachulcową, by w razie wojny nie przeszkadzała w działaniach militarnych.

Dopiero po wielkiej powodzi w 1889 roku, kiedy ograniczenia forteczne zostały zniesione, rozpoczął się intensywny rozwój urbanistyczny Jeżyc.

Złota era Jeżyc – XX wiek w secesyjnej oprawie

1 kwietnia 1900 roku Jeżyce oficjalnie stały się częścią Poznania. To był początek ich złotej epoki. W szybkim tempie powstawały dziesiątki kamienic, w stylu secesyjnym i eklektycznym, z bogato zdobionymi fasadami, przestronnymi mieszkaniami, witrażami na klatkach schodowych i misternymi detalami architektonicznymi.

To właśnie te budynki – dziś odnawiane – stanowią największą wartość dziedzictwa Jeżyc i przyciągają kolejne pokolenia mieszkańców, artystów, przedsiębiorców i miłośników miejskiego życia.

Zapaść po wojnie i współczesne odrodzenie

Po II wojnie światowej Jeżyce – jak wiele dzielnic w polskich miastach – popadły w wielodekadowy zastój. Zaniedbane, przeludnione, często zrujnowane kamienice traciły dawny blask. Dopiero od około dwóch dekad rozpoczął się proces ich systematycznej rewitalizacji. Urok historycznej zabudowy, centralna lokalizacja i nowe inwestycje sprawiły, że Jeżyce zaczęły przyciągać nowych mieszkańców.

Dziś są symbolem odradzającej się dzielnicy, która nie zapomina o swojej przeszłości, ale śmiało patrzy w przyszłość. To przestrzeń pełna kontrastów: z jednej strony klimatyczne zaułki, z drugiej – nowoczesne kawiarnie, galerie i kreatywne przestrzenie.

Jeżyce w obiektywie – unikalne archiwum

Na portalu prezentujemy wyjątkowy zbiór ponad tysiąca zdjęć Jeżyc pochodzących ze zbiorów Miejskiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu. Fotografie dokumentują stan 14 jeżyckich ulic i kamienic głównie z drugiej połowy XX i początku XXI wieku. To fascynujący materiał porównawczy, który pokazuje, jak bardzo dzielnica się zmieniła – i jak wiele zyskała.

Archiwum będzie systematycznie uzupełniane o kolejne zdjęcia i ulice. Dzięki temu możemy na własne oczy prześledzić historię i transformację Jeżyc, od średniowiecznej wsi po jedną z najbardziej pożądanych dzielnic współczesnego Poznania.

Jeżyce to żywy organizm – dzielnica z historią, charakterem i przyszłością. Zapraszamy do odkrywania jej dawnych i współczesnych oblicz w naszym historycznym cyklu