Od konnych omnibusów po szybki tramwaj. Historia komunikacji miejskiej w Poznaniu
Historia komunikacji miejskiej w Poznaniu to fascynująca opowieść o tym, jak miasto zmieniało się na przestrzeni ponad 150 lat, dostosowując środki transportu do potrzeb mieszkańców i rozwoju przestrzennego stolicy Wielkopolski.
Pierwsze regularne przewozy pasażerskie uruchomiono 31 lipca 1880 roku, gdy na trasę z Dworca Kolejowego na Stary Rynek wyjechał tramwaj konny. Wkrótce linia została przedłużona do Chwaliszewa i Ostrowa Tumskiego, a Poznańskie Towarzystwo Kolei Konnej rozpoczęło dynamiczną rozbudowę komunikacji szynowej. Do końca XIX wieku funkcjonowały już dwie główne trasy: Dworzec – Ostrów Tumski oraz Jeżyce – Brama Wildecka.
Przełom nastąpił w marcu 1898 roku, kiedy po raz pierwszy ruszyły tramwaje elektryczne. Początkowo korzystały z tras konnych, ale w krótkim czasie sieć została rozszerzona o kolejne dzielnice – Łazarz, Wildę, Górczyn i Garbary. W okresie międzywojennym sieć rosła dalej, docierając do Golęcina, Dębca, Ogrodów, Grunwaldu i Winiar. Jednocześnie zlikwidowano linie przebiegające przez najwęższe ulice Starego Miasta.
W 1925 roku na ulice Poznania wyjechały pierwsze autobusy, obsługujące mniej uczęszczane trasy. Pięć lat później miasto zapisało się na kartach historii polskiego transportu – w 1930 roku uruchomiono pierwszą w kraju linię trolejbusową, ze Śródki do ul. Wiejskiej. Funkcjonowała aż do wybuchu II wojny światowej.
Lata wojenne przyniosły ogromne zniszczenia – większość infrastruktury transportowej została zrujnowana podczas walk o wyzwolenie miasta. Już w 1946 roku udało się jednak uruchomić autobusy, a rok później trolejbusy. Do 1947 roku odbudowano też znaczną część tras tramwajowych, z wyjątkiem tych prowadzących na prawy brzeg Warty.
Lata 60. i 70. to koniec epoki trolejbusów. Stopniowo zastępowane przez autobusy, ostatecznie zniknęły z ulic 29 marca 1970 roku. Autobusy natomiast rozwijały się dynamicznie – w latach 50. docierały już do wszystkich peryferyjnych dzielnic miasta, a pod koniec dekady pojawiły się pierwsze linie podmiejskie.
Kolejne dekady to intensywna modernizacja taboru i infrastruktury. W latach 80. otwarto trasę tramwajową na Ratajach, a w 1997 roku długo oczekiwany Poznański Szybki Tramwaj – 6,1-kilometrowy bezkolizyjny odcinek, który połączył Piątkowo i Winogrady z centrum miasta. To wydarzenie zmieniło codzienność tysięcy pasażerów, skracając czas dojazdu z północnej części Poznania.
Nowoczesność wkroczyła do poznańskiej komunikacji również dzięki technologii – w latach 90. pojawiły się niskopodłogowe autobusy, a w kolejnych latach elektroniczne tablice informacyjne i system nadzoru pojazdów w czasie rzeczywistym. Rok 2007 przyniósł dwa ważne wydarzenia: otwarcie trasy tramwajowej przez most św. Rocha i uruchomienie nowego dworca autobusowego na os. Sobieskiego.
Dziś komunikacja miejska w Poznaniu to 18 linii tramwajowych, 53 linie autobusowe dzienne, linia pośpieszna i rozbudowana sieć nocna. W planach miasta tramwaj nadal pozostaje podstawą transportu publicznego – z modernizacją torowisk, priorytetem na skrzyżowaniach i unowocześnianiem taboru.
Historia komunikacji w Poznaniu pokazuje, jak z konnych omnibusów narodziła się nowoczesna, przyjazna mieszkańcom sieć, która wciąż ewoluuje, odpowiadając na potrzeby kolejnych pokoleń pasażerów.
